Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) bugün bir açıklama yayımlayarak Airbnb, Booking.com, Expedia ve TripAdvisor isimli büyük şirketlerin İsrail’in İşgal Altındaki Filistin Toprakları’na İsrailli sivilleri yerleştirmesi uluslararası insancıl hukukun ihlali ve savaş suçu olduğunu bu şirketlerinse buna ortak olduğunu belirtti.
Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) bugün bir açıklama yayımlayarak Airbnb, Booking.com, Expedia ve TripAdvisor isimli büyük şirketlerin Filistinlilere yönelik insan hakları ihlallerini körüklediğini söyledi. İnternet üzerinden rezervasyon yapmayı sağlayan bu şirketler, Doğu Kudüs de dâhil olmak üzere İşgal Altındaki Filistin Topraklarında yer alan İsrail yerleşimlerinde yüzlerce oda ve etkinlik ilanı yayınlıyor. UAÖ’nün ‘İstikamet: İşgal’ başlıklı raporunda, internet üzerinden rezervasyon şirketlerinin hukuka aykırı İsrail yerleşimlerinde turizmi destekleyerek yerleşimlerin varlığına ve genişlemesine katkı sağladığı belgeleniyor.
İsrail’in İşgal Altındaki Filistin Toprakları’na İsrailli sivilleri yerleştirmesi uluslararası insancıl hukukun ihlali ve savaş suçudur. Buna rağmen, dört şirket, yerleşimlerdeki faaliyetlerini sürdürüyor ve hukuka aykırı bu durumdan kazanç elde ediyor. UAÖ’nün raporunda incelenen yerleşimlerden biri, Han el-Ahmer Bedevi köyüne iki kilometreden daha az bir mesafede yer alan ve turizm merkezi olarak gelişen Kfar Adumim. İsrail Yüksek Mahkemesi, Han el-Ahmer köyünün İsrail güçleri tarafından tamamen yıkılmasına yeşil ışık yakmıştı. Kfar Adumim ve civarındaki diğer yerleşimler, yerel Bedevi topluluğuna yönelik insan hakları ihlallerinin temel nedenidir.
Hukuka Aykırı El Konulan Filistin Topraklarını İsrail’e Aitmiş Gibi Gösteriyorlar
UAÖ Küresel Ölçekli Tematik Konular Direktörü Seema Joshi konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “İsrail’in Filistinlilere ait topraklara hukuka aykırı biçimde el koyması ve yerleşimleri genişletmesi, çok büyük acıları kalıcı hale getiriyor. Filistinliler evlerini terk etmeye zorlanıyor, geçim kaynakları yok ediliyor ve içme suyu gibi temel haklarından yoksun bırakılıyor. Airbnb, Booking.com, Expedia ve TripAdvisor, kendilerine paylaşımı ve karşılıklı güveni örnek aldıklarını iddia ediyor, ancak yerleşimlerde sürdürdükleri ticari faaliyetlerle insan hakları ihlallerine katkı sağlıyorlar” dedi. Joshi, sözlerini şöyle sürdürdü: “İsrail hükümeti yerleşimlerde gelişimini sürdüren turizm endüstrisini yerleşimlerin varlığını ve genişlemesini meşrulaştırmanın bir yolu olarak kullanırken, internet üzerinden rezervasyon şirketleri de bu amaca ortak oluyor. Söz konusu şirketlerin işgal altındaki topraklarda yer alan hukuka aykırı yerleşimlerdeki tüm ilanlarını kaldırarak insan haklarını savunmasının zamanı geldi. Savaş suçları turistik eğlence değildir.”
İhlallerden Kazanç Elde Ediliyor
UAÖ, Şubat ile Ekim 2018 arasında, İsrail yerleşimlerinin civarında Filistinlilere ait dört köyü, Doğu Kudüs’ün Silvan mahallesini ve El Halil’de yaşayan Filistinli bir topluluğu ziyaret etti. Bu yerlerin tümü, yerleşimcilerin işlettiği ve ciddi kazançlar elde ettiği turistik mekânların yakınında bulunuyor. UAÖ; Airbnb, Booking.com, Expedia ve TripAdvisor’ın hukuka aykırı yerleşimlerde turizmin desteklenmesinde önemli rol oynadığını, aynı zamanda İsrail yerleşimlerindeki ilanların yerini her zaman belirtmediklerini ve bu şekilde müşterilerini yanlış yönlendirdiğini de tespit etti.
Şilo yerleşiminin hemen yan tarafında yaşayan Filistinli bir çiftçi, “Turistler buraya beyinleri yıkanmış halde geliyor, onlara yalan söyleniyor, buranın bizim toprağımız olduğunu bilmiyorlar” dedi. İsrail hükümeti, arkeolojik bir alana turist çekmek için Şilo yerleşiminde büyük bir turizm danışma merkezi inşa ediyor. Şilo yerleşiminin yakınında Filistinlilere ait iki köy 1990’ların sonlarından bu yana 5.500 hektardan (55 kilometrekare) fazla toprak kaybetti. Birçok kişi köylerden gitti, kalanlarsa sık sık silahlı yerleşimcilerin saldırılarına uğradıklarını söylüyor. Airbnb, Booking.com ve TripAdvisor’ın üçü de Şilo’da yer alan ilanlar yayınlıyor, ancak sadece Booking.com yayınladığı ilanın İsrail yerleşiminde olduğunu açıklıyor.
UAÖ’nün raporu, Filistinlilere ait toprağı ve doğal kaynakları sömürmeleri için İsrail hükümetinin yerleşimcilere izin verdiğini ve onları teşvik ettiğini, üstelik Airbnb, Booking.com, Expedia ve TripAdvisor’ın da bu sömürüden yararlandığını ortaya koyuyor. “Bu şirketler doğal koruma alanlarına düzenlenen gezilerin reklamını yapıyor ve turistleri patikalarda yürüyüş yapmaya, çöl safarilerine katılmaya ve yerel üzüm bağlarında üretilen şarapları tatmaya davet ediyor” diyen Seema Joshi, sözlerini şöyle sürdürdü: “Tüm bunlar Filistinlilerden hukuka aykırı bir biçimde el konulan doğal kaynaklar olsa da söz konusu etkinliklerden yalnızca yerleşimciler ve onlarla iş yapan internet şirketleri kazanç sağlıyor.”